Prawo autorskie

Prawo autorskie

1. Definicja.

• Prawo autorskie - pojęcie prawnicze oznaczające ogól praw przysługujących autorowi dowolnego utworu, upoważniającego do decydowania o sposobie użytkowania dzieła i czerpania z niego korzyści. W Polsce prawo to reguluje Ustawa o prawie autorskim z 4 lutego 1994 r.

• Utwór - termin prawniczy z zakresu prawa autorskiego wyróżniający się spośród innych utworów np. dokument, plik muzyczny.

• Licencja - to umowa (dokument prawny) w której autor lub ktokolwiek inny posiadający prawa autorskie określa warunki, na jakich pozwala korzystać ze swojego dzieła.

2. Typy licencji:

• freeware - program rozpowszechniany na tej licencji jest bezpłatny, można go używać bez żadnych ograniczeń, jednak autor zachowuje prawa autorskie. Jeśli udostępniamy taki program należy podać informację o jego twórcy.

• public domain (domena publiczna) -  rodzaj licencji, przy której dzieło oddane jest jako dobro publiczne. Autor zrzeka się swoich praw autorskich. Program można rozpowszechniać dowolnie, nawet bez podawania autora.

• adware -  programy z tą licencją są bezpłatne, choć objęte prawami autorskimi. Ich dystrybutorzy czerpią zyski z reklam, które są wyświetlane w czasie pracy takich programów lub z informacji, które program wysyła do nich z naszego komputera.

•  cardware - to określenie rodzaju licencji, w której autor zachowuje swoje prawa autorskie, pozwala na swobodne rozpowszechnianie programu, nie obciążając go żadnymi opłatami. Jedyne na co liczy autor, to dobrowolne wysłanie mu kartki pocztowej, najlepiej z widokiem naszych okolic i opinią na temat programu.

• GNU General Public Licence (GNU GPL) - to powszechna licencja publiczna, spotykana najczęściej w środowisku Linuksa. Licencja ta zakłada, że program nią objęty musi być rozpowszechniany wraz z jego kodem źródłowym, ponieważ każdy ma prawo modyfikować i udoskonalać te programy. Jeśli zmienimy coś w kodzie programu, to przekazując go do dalszej dystrybucji, powinniśmy dołączyć także kod oryginalny.

• shareware -  w przypadku tego rodzaju licencji, autorzy zgadzają się na rozpowszechnianie ich dzieł do testów. Każdy może wejść w posiadanie tego typu programu przed jego zakupem, co pozwala na jego gruntowne wypróbowanie

• demo (demonstracja) - niepełna wersja programu, która jest udostępniania bezpłatnie w celu rozreklamowania produktu.

• trial (próba) - programy z tą licencją mogą być używane tylko przez z góry ustalony czas (zazwyczaj 7 - 90 dni).

• OEM (Original Equipment Manufacturer) - producent bądź sprzedawca komputerów osobistych, sprzedający je tylko i wyłącznie wraz z oprogramowaniem (nie wolno go przenosić na inne komputery bądź odsprzedawać).

• donationware - oprogramowanie na tej licencji może być dowolnie modyfikowane i kopiowane, pod warunkiem zapłacenia autorowi symbolicznej kwoty.

• abandonware - oprogramowanie, którego twórca dalej nie rozwija lub z niego zrezygnował.

• firmware - oprogramowanie sterujące sprzętem komputerowym, które jest w nim wbudowane.

• licencja jednostanowiskowa - uprawnia do zainstalowania programu tylko na jednym komputerze i zakazuje dalszego kopiowania (dozwolona jedna kopia zapasowa).

• licencja wielostanowiskowa  -  rodzaj licencji zezwalającej na użytkowanie oprogramowania w sieci lub w zestawie komputerów, np. w szkole lub w pracowni, określającej maksymalną liczbę stanowisk, na których wolno zainstalować to oprogramowanie.

• licencja CC (Creative Commons) - zestaw licencji na mocy których można udostępnić utwory objęte prawami autorskim.

3. Odpowiedzialność karna:

• włamanie do komputera
  
• podrzucenie wirusa
• piractwo komputerowe
• plagiat (skopiowanie cudzego utworu wraz z przypisaniem sobie prawa do autorstwa)

4. Dozwolony użytek:

• udostępnianie RTV
• radio internetowe
• przedruki
• cytaty

Usługi internetowe WWW.

1. Strony internetowe WWW - zasób informacji w formie dokumentu HTML do którego dostęp jest możliwy za pośrednictwem przeglądarki internetowej. Strony WWW mogą być wzbogacone o obiekty multimedialne np. Adobe Flash. Zbiór powiązanych tematycznie stron internetowych zamieszczanych na jednym serwerze nazywamy serwisem internetowym.

2. Poczta e-mail - usługa internetowa, umożliwiająca wysłanie wiadomości tekstowej w formie elektronicznej dla konkretnego odbiorcy lub grupy odbiorców, do której można dołączyć różnego rodzaju pliki oraz multimedia np.: 

• Gmail.com
• Poczta Onet.pl
• Poczta WP.pl
• Poczta Gazeta.pl
• Poczta Interia.pl

3. Chat - serwis internetowy, umożliwiający komunikację między użytkownikami komputerów np.:

• czat.onet.pl
• czatpol.pl
• Skype
• Gadu Gadu

4. Wideokonferencja - interaktywna komunikacja multimedialna, realizowana za pomocą komputerów. Osoby posiadające odpowiedni sprzęt typu słuchawki, mikrofon, kamerę internetową oraz odpowiednie oprogramowanie tj. komunikator internetowy mogą ze sobą rozmawiać i jednocześnie widzieć się nawzajem. 

Przykłady komunikatorów: 

• Skype
• AQQ

5. E - nauka - nauczanie z wykorzystaniem sieci komputerowych i Internetu. Pozwala na ukończenie kursów, szkolenia, studiów bez wychodzenia z domu np. gdy nie mamy możliwości dotarcia do miejsca wykładu. Może być również ciekawym uzupełnieniem tradycyjnego procesu naucznia.

6. E- praca - polega na wykonywaniu pracy w dowolnej odległości od miejsca zatrudnienia. W takiej formie wykorzystuje najnowsze rozwiązania technologi komunikacyjnej typu Internet, e - mail, rozmowy na żywo, wideokonferencje. E - praca umożliwia również pracę osobą, które z różnych przyczyn nie mogą wychodzić z domu, np. osoby niepełnosprawne.

7. E - zakupy - polegają na kupowaniu i sprzedawaniu przez Internet różnych produktów za pomocą odpowiedniego serwisu internetowego tzw. handel elektroniczny. Jest to wygodna forma robienia zakupówz uwagi na wygodę i często obniżenie kosztów sprzedaży.

8. E - bank ( bankowość elektroniczna) - forma usług oferowanych przez banki, polegająca na umożliwieniu dostępu do rachunku oraz uregulowanie wszelkich płatności za pomocą urządzenia elektronicznego np. komputera, bankomatu, terminalu POS, telefonu komórkowego.

9. VoD (ang. Video on Deman) - usługa zezwalająca na oglądanie filmów, seriali, bądź słuchanie nadawanego nagrania dźwiekowego, w wybranym przez kogoś czasie - późniejszym niż czas emisji.

10. Grupy dyskusyjne - usługa internetowa, dzięki której użytkownicy o podobnych zainteresowaniach spotykają się wirtualnie, aby porozmawiać na różne tematy, wymienić się radami, poglądami, opiniami itp. Mają zasięg międzynarodowy.

11. Forum dyskusyjne - forma grup dyskusyjnych, mająca charakter strony WWW, która służy to wymiany informacji i poglądów między użytkownikami na dany temat.